Boeken met leuke achtergrondinformatie

Over de inhoud van een roman of detective kan je behoorlijk met elkaar van mening verschillen over het feit of het een goed boek is of niet. Boeken die een stukje geschiedenis beschrijven (non-fictie), of dat nu een biografie is of het leven in een periode, berusten meer op waarheid dan fictie-boeken. We noemen hier een aantal boeken die de moeite van het lezen dubbel en dwars waard zijn.

Successen van preventie, 1970-2010
Johan P. Merkenbach (eindredactie). Uitgegeven door Erasmus Publishing, Rotterdam, 2011.

Een leuk en informatief boek waarin 22 successen van preventie in Nederland worden besproken. De 22 onderwerpen zijn verdeeld over de categorieën: Zwangerschap en kinderleeftijd, Arbeidsomstandigheden, Ongevalsletsels, leefwijzen en Preventieve medische interventies.
De dood in de pot
Florine Boucher en Rijkelt Beumer. Uitgegeven door Uitgeverij Pereboom, Bussum, 2007 (ISBN 978-90-77455-43-2).

Een heerlijke verzameling beproefde recepten van Florine Boucher, van geestig en wetenswaardig commentaar voorzien door levensmiddelenmicrobioloog Rijkelt Beumer. Wat richten micro-organismen uit in onze voeding? Wat zijn de risico's bij bepaalde voeding en wat is de beste remedie om bederf en/of ziekte te voorkomen? Een echt leuk en leerzaam kookboek, zonder met het vingertje te wijzen!
Verdrag van Rome
De EU viert dit jaar (2007) de 50e verjaardag van het ‘Verdrag van Rome’, de eerste stap op weg naar de Europese Unie. Voedselveiligheid is een belangrijk onderwerp voor de EU, en een gebied waarop al veel is bereikt. Om de ‘50 jaar voedselveiligheid in de EU’ te vieren heeft de Europese Commissie een prachtig geïllustreerd boek uitgegeven, waarin veel van wat bereikt is, staat beschreven.
De onzichtbare vijand
Annet Mooij. Uitgegeven door Balans, Amsterdam 2007.

Prachtig leesvoer: Antoni van Leeuwenhoek die dacht dat wat hij zag onder de microscoop het einde was van (menselijke) mogelijkheden. Dat had hij dus bij het verkeerde eind. De strijd tegen infectieziekten is nog lang geen gelopen race. De domheid van overheden en de slimheid van micro-organismen zorgen daar wel voor.
Arabische gom
Dorrit van Dalen. Uitgegeven door Bert Bakker, 2006.

Over de jacht op gom, de oorlog om gom, de geneeskracht van gom, en natuurlijk de plakkracht van gom. Kortom, een compleet verhaal over gom, en met de onverwachte toepassingen en anekdotes kan je menig gezelschap op een leuk verhaal trakteren.
Komrij’s Kakafonie, Encyclopedie van de Stront
Gerrit Komrij. Uitgegeven door de Bezige Bij in Amsterdam , 2006 (ISBN 90-234-1907-3).

Zoals Gerrit Komrij het zelf noemt: een omgekeerd kookboek. In hoofdstuk C5 speciale aandacht voor diarree en in C6: reisperikelen. Soms herkenbaar, vaak hilarisch, maar ook huiveringwekkend.
Waar zouden we zijn zonder infecties? Essays over infectieziekten
Jim van Steenbergen en Jannes van Everdingen (redactie). Uitgegeven door Van Zuiden Communications, Alphen a/d Rijn (ISBN 90 8523 087 x, 2005, Prijs: € 32,-).

Dit boek is verschenen ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Landelijke Coördinatiestructuur Infectieziekten (LCI), en van de opname van dit kleine, onafhankelijke bureau in het complex van het RIVM te Bilthoven. Snel kopen, en genieten van ‘huidvraat’, toiletgebruik bij vrienden, de blauwe dood en nog veel meer.
The germ freak’s, guide to outwitting colds and flu, guerilla tactics to keep yourself healthy at home, at work and in the world
Allison Janse en Charles Gerba. Uitgegeven door Health Communications, Inc., Florida 2005.

Volgens de auteurs komt het echte gevaar niet van Al Quaida, anthraxbrieven of orkanen, maar van de micro-organismen op liftknoppen, trapleuningen, gootstenen, en misschien noemen ze ook nog wel geld. Het boekje staat vol ongenuanceerde prietpraat, waardoor labiele mensen nodeloos angst krijgen voor onze vrienden de micro-organismen. Tussen alle onzin (je kan beter de toiletbril aflikken dan een snijplank) staat af en toe ook iets zinnigs. Maar dat valt nauwelijks op. Voor mensen die hun leenboeken eerst ontsmetten, of plastic zakjes om hun handen doen als ze een winkelwagentje moeten duwen een must. Voor alle anderen, misschien, als humor te genieten?
Men, microbes, and medical microbiologists
Han T. Siem. Uitgegeven door Erasmus publishing Rotterdam, 2004 (ISBN 90 5235 169 4, Prijs: € 85,00).

Dit boek geeft een beknopte (hoewel ... dat valt mee) geschiedenis van de ontwikkeling van de medische microbiologie en de bestrijding van infectieziekten aan de hand van postzegels. Een schitterend boek ... je moet wel erg veel van iemand houden om dit cadeau te geven.
Scheurbuik, hoe een chirurgijn, een kapitein en een heer van stand een oplossing vonden voor het grootste medische raadsel van het tijdperk van de zeilvaart
Stephen R. Bown. Uitgegeven door Ad Donker, Rotterdam, 2004.

James Lind (chirurgijn), James Cook (kapitein) en Sir Gilbert Blane (heer van stand en arts) bewezen dat scheurbuik een ziekte was die te maken had met gebrek aan voedingsstoffen door eenzijdige voeding – niet met kwade dampen en virussen.
Aan de Achtergracht: 100 jaar GGD in Amsterdam
Hans Israëls en Annet Mooij. Uitgegeven door Bert Bakker, Amsterdam 2001.

De geschiedenis van de oudste, grootste en belangrijkste gemeentelijke gezondheidsdienst in Nederland. ‘Hij loopt aan de Achtergracht’ werd er vroeger van iemand gezegd die gratis geneeskundige hulp kreeg.
Van pest tot Aids, vijf eeuwen besmettelijke ziekten in Amsterdam
Annet Mooij. Uitgegeven door Toth, Bussum 2001.

De historische betekenis van infectieziekten, en de effecten van bestrijding en preventie in Amsterdam.
Zwaarden, paarden en ziektekiemen, de ongelijkheid van de wereld verklaard
Jared Diamond, uitgegeven door uitgeverij Het Spectrum, Utrecht, 2000.

De schrijver legt in dit boeiende boek uit waarom niet de Australische aboriginals, de Mexicaanse indianen of de Afrikaanse nomaden de wereld veroverd hebben. De geschiedenis van volken werd niet bepaald door genetische verschillen tussen de volken, maar veel meer door geografische, klimatologische en bacteriologische factoren. Snel kopen vóór de ‘global warming’.
The eradication of smallpox
Hervé Bazin, uitgegeven door Academic Press, Londen 2000.

Een makkelijk leesbaar overzicht over het uitroeien van een besmettelijke ziekte(verwekker). Sommige plaatjes doen je huiveren
Stof genoeg, richtlijnen voor schoonmaakwerkzaamheden, textiel- en maaltijdverzorging in de thuiszorg
Hedwig Schlötjes, Myrte Buisman en Dries Willems. Uitgegeven door NIWZ, Utrecht.

De eerste druk van ‘Stof genoeg’ dateert van 1996, en inmiddels is er al een 14e druk. Hoewel het boekje bedoeld is voor werkers in de thuiszorg, zou het niet gek zijn als ‘gezonde’ mensen de inhoud ervan zouden kennen, en die zouden toepassen in het dagelijks leven.
Tuberculose: 90 jaar tuberculosebestrijding in Nederland
Ernest Hueting en Agnes Dessing. Uitgegeven door Walburg pers, Zutphen, 1993.

Een gedegen overzicht van de ziekte van de vader van ‘Kees de jongen’. Toen was TBC volksvijand nummer 1, maar nu is tuberculose nog steeds niet verslagen.
Who goes first
Lawrence K Altman. Uitgegeven door Random House, New York 1988.

Prachtige beschrijvingen van proeven met geneesmiddelen en micro-organismen door de onderzoeker op de onderzoeker
De pest in de geschiedenis
William H McNeill. Uitgegeven door de Arbeiderspers, Amsterdam 1986.

Uit dit boek blijkt dat micro-organismen een belangrijke rol speelden bij het winnen van oorlogen, en het overwinnen van volkeren.
The needle in the haysteck/ De speld in de hooiberg

Deze fabel, geschreven door James C. Bearden Jr, en in 1977 gepubliceerd in Perspectives in Biology and Medicine, werd vertaald door SCC Beumer-Stoffer, en door HJ Beckers voorgelezen tijdens de promotie van RR Beumer. Het is nog steeds een leuk verhaaltje, en een nieuwe generatie onderzoekers kan er nog steeds van leren. Wie een (gratis) exemplaar wil hebben, moet even een mailtje sturen.

Als de boeken niet meer verkrijgbaar zijn in het reguliere verkoopkanaal, probeer dan het boekenantiquariaat, marktplaats of vergelijkbare instellingen.